در وقت خطبههای نماز جمعه، چهار دیدگاه در بین علما مطرح است. برخی زوال را آغاز زمان خطبهها دانسته و عده‌ای ایراد خطبهها قبل از زوال را جایز می‌دانند. گروه سوم و چهارم فراتر رفته و استحباب یا وجوب ایراد خطبهها قبل از زوال را برگزیده‌اند. در این میام هشت دلیل بر جایز نبودن تقدیم خطبهها بر زوال اقامه گردید. اجماع قولی، سیره مسلمانان، آیه ندا برای نماز اجماع و صحیحه‌های عبداللهبن‌سنان و محمدبن‌علی حلبی ادله جواز تقدیم خطبهها هستند؛ اما اجماعی در مسأله وجود ندارد. استناد به صحیحه‌ها نیز با اشکالاتی از اهل فن مواجه شده است؛ ولی می‌توان همه را پاسخ گفت و دلالت آن دو را بر جواز تقدیم اثبات نمود و با توجه به جمع عرفی میان روایات عمل به همه ممکن است. با این وجود، تأخیر خطبهها از زوال به خاطر سیره مورد ادعا، صحیحه محمدبن‌مسلم، صحیحهی عبداللهبن‌میمون و موثقه سماعه، مناسبتر است. ولی تکرار واجبات خطبهها بعد از زوال -که در حکم عدم جواز خطبه پیش از زوال است- و ایقاع قسمتی از خطبهها بعد از زوال واجب نیست.
نشریه آزمایشی سیناوب